Historię wypraw krzyżowych zna większość
z nas. Ze względu na zagrożenie ze strony islamu tematyka ta cieszy się
coraz większym zainteresowaniem. Wydaje się jednak, iż niewiele osób
wie, że na Półwyspie Iberyjskim walki z islamskimi najeźdźcami toczyły
się wiele lat przed słynnym synodem w Clermont w 1095 roku. Ja w
niniejszym artykule pragnę przybliżyć pokrótce historię hiszpańskiej
rekonkwisty.
Nasza historia zaczyna się już w roku
711, kiedy to miała miejsce muzułmańska agresja na katolickie królestwo
Wizygotów oraz przegrana przez wojska chrześcijańskie bitwa nad rzeką
Gaudalete. W bitwie tej brał udział słynny Don Pelayo (Pelagiusz), który
wraz ze swoimi zwolennikami schronił się później w górach Asturii
odmawiając jednocześnie uznania władców muzułmańskich. Wszczęty przez
niego zbrojny opór uznaje się za początek rekonkwisty. 7 września 722
roku dowodzone przez Don Pelayo wojska chrześcijańskie rozgromiły
muzułmanów w słynnej bitwie w wąwozie Covadonga. Warto zwrócić uwagę na
ogromną pobożność dowódcy. Przed bitwą miał modlić się on w jednej z
pobliskich jaskiń przed figurą Matki Bożej. Kult Najświętszej Maryi
Panny z Covadonga był później niezwykle popularny wśród rycerstwa
chrześcijańskiego, rywalizować mógł z nim jedynie kult św. Jakuba. Warto
wspomnieć również o kulcie Virgen de Almudena, patronki Madrytu. Kult
wiąże się z wydarzeniami z roku 1083, kiedy to po odbiciu miasta z rąk
Arabów król Kastylii Alfons VI nakazał odszukanie ukrytego w 712
cudownego posążka Matki Bożej. Podczas procesjonalnego obchodu murów
miasta w pewnym momencie miały się one rozstąpić, ukazując tym samym
figurkę Matki Bożej Zamurowanej (Almudena).
Z rekonkwistą wiąże się również kult św.
Jakuba. Każdy z nas słyszał chyba o słynnym sanktuarium w Santiago de
Campostela. Rycerze wyruszali do boju z okrzykiem Santiago, Spania! (św.
Jakub, Hiszpania!). Według tradycji Święty ten miał objawić się w 844
podczas bitwy pod Clavijo w postaci zbrojnego jeźdźca.
W historii krucjat szczególnie ważny był
wiek XIII. Przełom przyniosła przede wszystkim słynna bitwa pod Las
Navas de Tolosa (1212). Ważne było również odniesione w 1340 roku
kastylijsko-portugalskie zwycięstwo nad rzeką Salado.
Kulminacyjnym momentem w historii krucjat był wiek XV. Warto przypomnieć tu postacie Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda Aragońskiego. Władcy przeszli do historii jako Królowie Katoliccy, a tytuł ten zawdzięczają nie tylko osobistej pobożności, ale również ze względu na zaangażowanie w ideę krucjaty. W liście do papieża Sykstusa IV para królewska poskreślała, że do walki nie pcha ich chęć powiększenia terytorium własnego kraju ani chciwość, ale pragnienie, by służyć Bogu.
W 1482 roku rozpoczęła się wojna z
emiratem Grenady, ostatnią enklawą muzułmańską na terenie Półwyspu
Iberyjskiego, walki trwały dokładnie dziesięć lat.
Podkreślić należy, iż wydarzenia na
Półwyspie Iberyjskim bynajmniej nie wzbudzały zainteresowania tylko i
wyłącznie miejscowej ludności. Wręcz przeciwnie, rekonkwista postrzegana
była jako obowiązek całego Christianitas. Na początku XI wieku w kręgu
kongregacji kluniackiej bardzo popularna była myśl o konieczności wypraw
za Pireneje, aby wesprzeć Kastylijczyków i Aragończyków w walce z
nieprzyjacielem. Natomiast w 1063 papież Aleksander II udzielił
krzyżowcom specjalnych przywilejów.
Zwrócić uwagę należy również na powstałe
na Półwyspie Iberyjskim liczne zakony rycerskie. Pierwsze zgromadzenia
takiego typu pojawiły się w wieku XII. Zakon z Alcantara, zakon z
Calatrava oraz zakon św. Jakuba oparły swoją regułę na regule
cysterskiej.
Źródło: G. Kucharczyk, Zbrojne pielgrzymki. Historia wypraw krzyżowych, Kraków 2011
MAŁGORZATA JAROSZMagister historii, działaczka Brygady Małopolskiej. W swoich artykułach porusza najczęściej tematy związane z historią Kościoła i historią Polski.
Za: https://kierunki.info.pl/2017/05/malgorzata-jarosz-rekonkwista-polwyspie-iberyjskim/
